Софрон Данилов төрөөбүтэ 100 сыла

Эт илиим туппутун,
Дьо5ус дьо5урум
Айбытын барытын
Норуоппар анаатым
Үтүө санаанан,
Ыраас суобаспынан,
Сэмэй сүрэх
Этэринэн олордум.
Софрон Данилов


Саха Республикатын народнай суруйааччыта Софрон Петрович Данилов муус устар 19 күнүгэр төрөөбүтэ 100 сыла.
Софрон Петрович Данилов үйэлээх романнары, уһулуччуллаах сэһэннэри, бэртээхэй кэпсээннэри норуотугар үйэлээх бэлэх, баай нэһилиэстибэ хаалларбыт сүдү суруйааччы.
Софрон Данилов 1922 с. муус устар 19 кунугэр Горнай улууһугар төрөөбүтэ. Айар үлэтин 1938 с. хоһоонунан саҕалаабыта. Ити кэмҥэ кини биллэр ырыата “Доҕоруом, дуораччы ыллыахха” суруллубута.
Дьоҕура проза жанрыгар тобуллубута уонна саха биир бастаан-көстөөн иһэр прозаига, романиһа буолбута. Бастакы кинигэтэ “Kөpcүhүү” 1945 с. бэчээттэммитэ. Онтон ыла суруйааччы араас тылынан түөрт уонтан тахса кинигэни таһаартарда. Үгүc кэпсээннэрэ хрестоматияларга киллэрилиннилэр. Психолог-суруйааччы. “Сахалар ааттарыттан” диэн драмата ситиһиилээхтик туруоруллубута. Онно кини В.И.Ленин уобараһын айбыта, М.К.Аммосов уобараһын прототип быһыытынан туһаммыта.


“Сүрэх тэбэрин тухары” романа – саха прозатын саҥа кэрдиискэ таһаарсыбыт айымньы. Гражданскай сэрии тиэмэтигэр анаммыт икки кинигэлээх “Киһи биирдэ олорор” романа ССРС суруйааччыларын союһун бырабылыанньатын, ССРС КГБ-тын бириэмийэлэринэн бэлиэтэммитэ.
Кэлин суруйбут “Барымаҥ даа, кубалар” роман, “Сарсын да күн үүнүө”, “Уот”, “Бааһына” сэһэннэрэ уларыта тутуу тыына тыыннаах, боччумнаах айымньылар.
Общественнай деятель, ССКП XXVI съеһин деле¬гата, М. Горькай аатынан РСФСР, П.А.Ойуунускай аатынан Саха Республикатын государственнай бириэмийэлэрин лауреата. Үлэ Kыһыл Знамята, Норуоттар доҕордоһуулара, икки “Бочуот Знага” уордьаннарынан, мэтээллэринэн наҕараадаламмыта. 1949 с. ССРС суруйааччыларын союһун чилиэнэ. Саха сирин суруйааччыларын союһун бырабылыан¬ньатын бэрэссэдээтэлэ. 1993 с. балаҕан ыйын 7 күнүгэр өлбүтэ. Дьокуускайга көмүллүбүтэ.
Өрөспүүбүлүкэтээҕи көрбөттөр анал библиотекаларын саҥаны уонна дорҕоону устар устуудьуйатыгар Софрон Данилов айымньылара ааҕыллан, “саҥарар кинигэ” буолан библиотека үгүс ааҕааччыларын сэҥээриитин, биһирэбилин ылаллар. Ол курдук “Төрөөбүт алааска”, “Барымаҥ даа кубалар”, “Киһи биирдэ олорор”, “Бааһына”, “Пока бьется сердце”, “Красавица Амга”, “Дьоллоох буолуҥ бар-дьонум” уо.д.а. уус-уран айымньылар библиотекабыт баай фондатын хаҥаталлар.
Төрөөбүт норуотун, литературатын туһугар тулхадыйбаттык турууласпыт чулуу суруйааччыбыт дириҥ өйүнэн-санаатынан айбыт саргылаах айымньылара көлүөнэттэн-көлүөнэҕэ ааҕылла туруохтара!

Оставить комментарий